Περιεχόμενα
Ζούμε σε μια εποχή που, ευτυχώς, μαθαίνουμε σιγά σιγά να εναρμονίζουμε την κοινωνική μας συμπεριφορά με επίκεντρο τον σεβασμό στον οποιονδήποτε άλλο και να προσεγγίζουμε με ευγένεια και κατανόηση, πρώτα ακούγοντας και μετά συνεισφέροντας με τον λόγο μας. Προφανώς δεν έχουμε φτάσει στο 100%, ίσως ούτε καν κοντά στο 80%, αλλά είμαστε σε μια τέτοια πορεία. Όταν όμως πρόκειται για ασθένειες, όπως η παχυσαρκία, που έχουμε συμφωνήσει παγκοσμίως ότι τέτοιες είναι – και αποδεδειγμένα είναι τέτοιες – η κοινωνική μας συμπεριφορά δε μπορεί να συμβαδίζει με την κοινωνική μας υποχρέωση.
Διαβάζοντας την είδηση για την πρωτιά της Ελλάδας στην παιδική παχυσαρκία σε όλη την Ευρώπη, πίστευα ότι το ζήτημα θα απασχολήσει περισσότερο. Κυρίως γιατί δεν είναι πρόσφατο. Έχει αφεθεί πολλά χρόνια στη μοίρα της αυτή η υπόθεση και η Ελλάδα είναι από τις χώρες με πολύ χαμηλή διατροφική παιδεία.
Σύμφωνα με μία από τις έρευνες που συγκέντρωσαν πολλά από τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη μελέτη, μόνο το 8% των Ελλήνων γνωρίζουν τις συστάσεις για τη σωστή διατροφή, και μόνο το 35,2% τις συστάσεις για τη σωματική δραστηριότητα (νούμερα αρκετά χαμηλότερα από άλλων ευρωπαϊκών χωρών).
Η μελέτη της διαΝΕΟσις αναφέρει ότι στην Ελλάδα μόνο το 25% των ενηλίκων καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά στις ποσότητες που προτείνονται. Αυτό το ποσοστό μπορεί να είναι μικρό, αλλά από διάφορες έρευνες τεκμηριώνεται ότι οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων δεν είναι πολύ χειρότερες από τις συνήθειες άλλων λαών με πολύ μικρότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Η κρίσιμη διαφορά ίσως να είναι το εξής: το 68% των Ελλήνων ενηλίκων δεν γυμνάζονται καθόλου και δεν ασχολούνται με κανένα άθλημα -το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι Έλληνες περνούν πάνω από τρεις ώρες καθημερινά μπροστά σε οθόνες εκτός εργασίας -περισσότερο από τους κατοίκους 15 άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Οπότε η έλλειψη άσκησης σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή οδηγούν στην παχυσαρκία.
Ακόμα και η πανδημία δεν άλλαξε δραματικά τις επιλογές μας. Ναι, άνοιξαν πολλοί την πόρτα τους στο σπιτικό φαγητό, μείωσαν τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά όταν κάτι δεν διδάσκεται στα παιδιά από μικρά ως τρόπος ζωής και μέσα από το παράδειγμα, τότε σπανίως αφομοιώνεται.
Τα παχύσαρκα παιδιά, αν αφεθούν, θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες
Ελάχιστα πάντως δόθηκε σημασία και χώρος στο πρόβλημα, στον ελέφαντα στο δωμάτιο. Η παχυσαρκία είναι μια ασθένεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει ορίσει ως τέτοια πριν από 50 χρόνια.
Τα αίτια της είναι πολύ πιο πολύπλοκα απ΄αυτά που νομίζαμε στο παρελθόν και σαφώς δεν επιλύεται μέσα από μια απλή εξίσωση που λέει ότι «μείωση φαγητού και αύξηση δραστηριότητας=απώλεια κιλών». Υπάρχουν βιολογικοί παράγοντες που δημιουργούν ένα δυνητικό πλαίσιο μέσα από το οποίο μπορεί κάποιος να οδηγηθεί στην παχυσαρκία.
Αυτό όμως δεν την κάνει μη αντιμετωπίσιμη. Ως γονιός οφείλεις να πας το παιδί σου σε διατροφολόγο, οφείλεις να του δώσεις όλα τα εχέγγυα για να το αντιμετωπίσει και να επανέλθει ο οργανισμός του σε ένα επίπεδο μη επικίνδυνο για την υγεία σου. Το 88% των γονέων με παιδιά προσχολικής ηλικίας που είναι υπέρβαρα και το 55,8% των γονέων με παιδιά που είναι παχύσαρκα θεωρούν ότι το παιδί τους έχει φυσιολογικό σωματικό βάρος.
Ως φίλος οφείλεις να απευθυνθείς για το ζήτημα στον παχύσαρκο άνθρωπο, εξυπακούεται πάντοτε με σεβασμό και δείχνοντας του πως δεν αλλάζει κάτι στη σχέση σας, ούτε ότι τον θεωρείς άσχημο. Ίσα ίσα, επειδή τον θεωρείς ωραίο, θέλεις να συνεχίσεις να τον θεωρείς ωραίο και η παχυσαρκία μειώνει αυτή την προοπτική. Ειδικά όταν εμφανίζονται πανδημίες όπως αυτή, που στα ευάλωτα θύματα είναι και οι άνθρωποι που έχουν ξεπεράσει κατά πολύ αυτό που αναφέρει η επιστήμη ως ιδανικό βάρος.
Η πανδημία, αν και έφερε τις υγιεινές επιλογές στο προσκήνιο, έκανε τα πράγματα χειρότερα. Κι αυτό γιατί οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το βάρος τους, το αντιμετωπίζουν για συνήθειες που στην πανδημία εντάθηκαν. Κάτι που συνηθίζουν να αποφεύγουν οι άνθρωποι ως γνώση, είναι το άγχος. Αν τα επίπεδα του άγχους είναι υψηλά, κάθε τροφή μεταβολίζεται διαφορετικά, αναφέρει σε άρθρο του το Politico.
Adele: Συνέντευξη στην Oprah για την κριτική που δέχεται επειδή αδυνάτισε
Η ευγενική και με σεβασμό παρακίνηση, είναι η καλύτερη στήριξη και αποδοχή
Στην Ευρώπη μόλις τους τελευταίους μήνες άρχισαν χώρες να φτιάχνουν στρατηγικές για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με την παχυσαρκία. Ιρλανδία, Ιταλία και Γερμανία είναι τρεις χώρες που ήδη έχουν εκπονήσει ένα τέτοιο, με την ελπίδα συνολικά η Ευρωπαϊκή Ένωση να δημιουργήσει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, ακόμα και φόρο κατανάλωσης junk food αν χρειαστεί.
«Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια ασθένεια. Αλλά δεν παίρνει την ίδια προσοχή με τις άλλες», εξηγεί ο Λούκα Μπασέτο, γιατρός και ακαδημαϊκός από την Πάντοβα. Μέσα στην πανδημία χρησιμοποιήθηκαν πόροι από έρευνες για την παχυσαρκία στις έρευνες για τον Covid-19, ενώ άνθρωποι ακύρωσαν πολλές φορές τα ραντεβού με τον διατροφολόγο τους λόγω της κατάστασης και ξέφυγε πάλι ο μεταβολισμός τους από τον έλεγχο τους, αναφέρει η Johanna Brix, επικεφαλής του Οργανισμού κατά της Παχυσαρκίας της Αυστρίας.
Τους τελευταίους μήνες, στην προσπάθεια μας να αποδεχτούμε και να μην κάνουμε κάποιους ανθρώπους να αισθανθούν άσχημα, ξεχάσαμε ότι μιλάμε για μια ασθένεια. Δεν είναι προφανώς λόγος κοινωνικής περιθωριοποίησης ή για να είναι κάποιος δακτυλοδεικτούμενος. Είναι όμως ανάγκη να δημιουργείται ένα πλαίσιο ώστε η παχυσαρκία να μειώνεται και όχι να αυξάνεται, ιδίως σε ηλικίες που υπάρχει πάντοτε η δυνατότητα να ανατραπεί η κατάσταση σε γενικές γραμμές.
Στην έρευνα της διαΝΕΟσις τονίζεται ότι τα παχύσαρκα παιδιά έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν παχύσαρκοι και ως ενήλικες, ενώ το 70% των παχύσαρκων εφήβων είναι παχύσαρκοι και στην ενήλικη ζωή τους.
Οι παχύσαρκοι άνθρωποι δεν πρέπει να νιώσουν άσχημα με τον εαυτό τους εξαιτίας τρίτων. Γιατί κι αυτό είναι αιτία για να μην μπορέσουν να αλλάξουν το σώμα τους. Η ευγένεια και ο σεβασμός είναι πάντοτε ο καλύτερος σύμμαχος για να δει ένας άνθρωπος χωρίς να νιώσει άσχημα, ότι είναι σημαντικό για την σωματική και ψυχική του υγεία να προσπαθήσει να αλλάξει το σωματικό του βάρος.
Η αντιμετώπιση μιας ασθένειας δε σημαίνει απόρριψη των ανθρώπων
Πολύ ορθά σε αυτά τα χρόνια έχουμε συμφωνήσει πως τα πρότυπα της μόδας οδηγούν σε ανορεξία αρκετές φορές. Κι αυτό βέβαια, όσο κι αν δεν το καταλαβαίνουμε, ως bodyshaming θεωρείται. Δεν είναι αθώο, δεν είναι λιγότερο επώδυνο για τα πρόσωπα που πάσχουν από ανορεξία. Σε κάθε περίπτωση, ορθά αποδεχόμαστε την επιστημονική κρίση ότι πρόκειται για ασθένεια που αφορά και την ψυχολογία και τον οργανισμό και κοινωνικούς παράγοντες.
Γιατί στην περίπτωση της παχυσαρκίας ακολουθούμε διαφορετική κατεύθυνση; Γιατί η ανορεξία αποτελεί μέρος του προβλήματος στα πρότυπα που προβάλλονται, αλλά η παχυσαρκία δεν κρίνεται σύμφωνα με τα αναμφισβήτητα επιστημονικά στοιχεία;
Ακόμα χειρότερα, γιατί βλέπουμε να κατακρίνονται άνθρωποι που αποφάσισαν να αδυνατίσουν, όπως ο Jonah Hill, η Adele ή η Rebel Wilson, οι οποίοι, σύμφωνα με τα δικά τους λεγόμενα αντιλήφθηκαν ότι αν δεν έχαναν κιλά, θα είχαν προβλήματα υγείας; Γιατί εμφανίζονται ακτιβιστές, γνωστοί και μη, και τους ζητούν τα ρέστα που δεν παρέμειναν εμπορικά εκμεταλλεύσιμα πρότυπα για τη βιομηχανία της στερεοτυποποίησης σωμάτων;
Ενδεχομένως γιατί κι εδώ θύματα μόδας έχουμε πέσει. Στο φόβο μας να μην κατηγορηθούμε για κοινωνικό ρατσισμό, αντιμετωπίζουμε ένα φαινόμενο επιστημονικά χαρακτηρισμένο ως ασθένεια, με ελαφρότητα. Είναι άλλο το πώς αντιμετωπίζει κανείς έναν άνθρωπο παχύσαρκο και άλλο πώς αντιμετωπίζει την παχυσαρκία.
Ένας άνθρωπος παχύσαρκος δεν μπορεί σαφώς να κριθεί απ΄αυτό. Του αξίζει να βοηθηθεί όμως και να αντιμετωπιστεί με όλη την καλοσύνη και κατανόηση. Με την παχυσαρκία η στρατηγική πρέπει να είναι πιο «επιθετική». Επ΄ουδενί όχι εξωραϊσμό, νωχέλεια και με τον φόβο του πολιτικά ορθού. Γιατί δεν έχει σχέση με αυτό στην τελική.
* Με πληροφορίες από politico.eu
